بررسی اثر آموزش بر رفتارهای سلامت دهان و دندان بیماران دیابتی
چکیده
مقدمه: افراد ديابتي به دليل اختلالات سیستمیک در برابر بیماری‌های پریودنتال و پوسیدگی دندان آسیب‌پذیرند. ضروری است بیماران دیابتی نسبت به اهمیت رعایت رفتارهای خودمراقبتی سلامت دهان و دندان آگاهي داشته باشند. هدف مطالعه‌ی حاضر تعیین تأثیر مداخله آموزشی بر رفتارهای خودمراقبتی سلامت دهان و دندان در بیماران دیابتی بود.
مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر یک مطالعه مداخله‌ای شاهددار تصادفی بود. 150 بیمار دیابتی با روش نمونه گیری تصادفی از بین کل بیماران دیابتی تحت پوشش يك مرکز دیابت شهر قزوین انتخاب شدند. گروه‌های تجربی و کنترل پرسش‌نامه‌ها را (اطلاعات دموگرافیک، 26 سوال TPB- Theory of Planned Behavior و مقیاس یادآوری 7 روز قبل استفاده از نخ و مسواک) قبل و 30 ماه بعد از جلسات آموزشي تکمیل کردند. مداخله آموزشی در 3 جلسه 45-30 دقیقه‌ای و به صورت بحث گروهی در گروه تجربی اجرا شد. داده‌ها در نرم‌افزار SPSS نسخه 20 و با آزمون‌های کای اسکوئر، t مستقل و زوجی، من ویتنی و ویلکاکسون آنالیز شد.(0.05 = α)
یافته‌ها: افزایش معنادار در میانگین آگاهی (از 1.7 ± 4.5 به 2.2 ± 9.6)، نگرش (از 4.6 ± 19.4 به 6.1 ± 33.0)، هنجارهای انتزاعی (از 1.9 ± 10.2 به 2.7 ± 16.7)، کنترل رفتاری درک شده (از 3.0 ± 10.8 به 3.3 ± 15.5) و قصد (از 0.9 ± 4.3 به 1.2 ± 9.4) مشاهده شد (0.001 > p value). دفعات مسواک زدن (از 0.3 ± 1.03 به 0.3 ± 1.6) و استفاده از نخ دندان (از 0.18 ± 0.4 به 0.2 ± 0.7) گروه تجربی نیز بهبود یافت (0.001 > p value).
نتیجهگیری: نتایج مطالعه‌ی حاضر بر اثربخشی مداخله آموزشی تئوری محور بر ارتقای رفتارهای خودمراقبتی مرتبط با سلامت دهان و دندان در بیماران دیابتی تاکید می‌کند. توجه به سلامت دهان و دندان در بیماران دیابتی، کاربرد مداخلات آموزشی با تکیه بر مدل‌های تغییر رفتار مناسب در کنار کاربرد تکنیک‌های فردی می‌تواند از بار اقتصادی و بهداشتی بیماری‌های پریودنتال در بیماران دیابتی به‌طور محسوس بکاهد.
كليد واژه‌ها: دیابت، آموزش سلامت، بهداشت دهان، بیماری‌های پریودنتال، نگرش
- اهداف و دامنه فعالیت: مجله دانشکده دندانپزشکی اصفهان، فصلنامه علمی رسمی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان است که با هدف افزایش دانش محققان، دندان‌پزشکان، دستیاران و دانشجویان دندانپزشکی و ارائه نتایج فعالیت‌های علمی و پژوهشی آن‌ها و اطلاع‌رسانی در مورد برخی از پیشرفت‌ها و نوآوری‌ها در دندانپزشکی و علوم مرتبط منتشر می‌شود.
این فصلنامه مقالات پژوهشی اصیل، مقالات مروری، مقالات آموزش مداوم، گزارش مورد، نامه علمی و نامه به سردبیر را در زمینه‌های دندانپزشکی و موضوعات مرتبط می‌پذیرد (دسترسی آزاد) و (داوری همتا).
- فرستادن مقاله‌ها: فرستادن مقاله‌ها فقط از طریق سایت فصلنامه قابل قبول است: http://jids.journalonweb.ir مقاله باید همراه با نامه‌ای به سردبیر، شامل عنوان و نام نویسنده (ها) و تعهد به عدم چاپ یا ارسال به جای دیگر، فرستاده شود. در صورتی که مقاله قبلاً به مجله دیگری ارسال و رد شده باشد، نویسندگان باید اطلاعات کامل در مورد روند بررسی پیشین ارائه نمایند. نویسندگان باید در این نامه اعلام کنند که مقاله تنها برای فصلنامه دانشکده دندانپزشکی اصفهان فرستاده شده است.
مقاله باید به صورت یک خط در میان و در اندازه کاغذ A-4 تایپ شود و حاشیه آن در هر دو طرف مشخص باشد. متن مقاله باید فقط در قالب Microsoft Word ارسال شود.
جدولها و همچنین شکل‌ها باید در صفحات جداگانه تایپ و قرار داده شوند. جدولها به صورت عکس فرستاده نشوند. تصویرها باید در قالب JPEG یا GIF فرستاده شوند تا تصویرهایی با کیفیت بالا در نسخه آنلاین فصلنامه تولید گردد.
تا حد امکان از واژه‌های فارسی برای بیان مطالب و اصطلاحات علمی استفاده شود و از آوردن الفاظ انگلیسی در مواردی که معادل فارسی قابل قبول و مفهوم دارند، پرهیز گردد.
تمام عددها در متن و جدولها باید به فارسی نوشته شوند و به ویژه ممیزها به صورت رسم الخط فارسی و به شکل (/) نوشته شوند و نه به صورت نقطه.
|
نوع مقاله |
سقف واژگان |
سقف مجموع جداول و تصاویر |
سقف منابع و مآخذ |
|
مقاله اصلی |
2500 |
4 |
30 |
|
مقاله کوتاه |
1000 |
2 |
15 |
|
مقاله مروری و بازآموزی |
7000 |
بدون محدودیت |
بدون محدودیت |
|
نامه به سردبیر |
400 |
1 |
5 |
|
تحقیقات کیفی |
3000 |
4 |
30 |
|
گزارش مورد |
1000 |
5 |
15 |
فرستادن مقاله و پیگیری‌های بعدی در این مجله فقط از طریق وب‌سایت اختصاصی مجله به آدرس http://jids.journalonweb.ir و پس از ثبت نام (Registration) در آن ممکن می‌باشد.
- شرایط فنی تهیه و ارسال مقاله: مقاله باید شامل: صفحه عنوان، چکیده مقاله (به دو زبان فارسی و انگلیسی)، مقدمه، موادو روش‌ها، نتایج، بحث، سپاسگزاری و منابع باشد.
- شماره گذاری صفحات از صفحه عنوان شروع و در قسمت پایین و سمت چپ کاغذ درج گردد.
صفحه اول (عنوان): شامل عنوان مقاله (حداکثر 15 کلمه)؛ نام و نام خانوادگی، سمت و مرتبه علمی و محل خدمت نویسنده (ها)؛ نشانی کامل پستی، شماره تلفن و نشانی پست الکترونیک نویسنده مسؤول؛ عنوان مکرری (حداکثر 40 حرف)؛ قدر دانی با ذکر نام مرکز یا سازمان تأمین‌کننده بودجه پژوهشی (برای مقالات اصیل پژوهشی) به هر دو زبان فارسی و انگلیسی. شناسه ارکید (ORCID ID) همه نویسندگان باید در این قسمت وارد شود.
صفحه دوم (چکیده فارسی): چکیده فارسی حداکثر 250 کلمه و شامل عنوان، مقدمه، مواد و روش‌ها، یافته‌ها، نتیجهگیری و کلید واژه‌ها باشد. چکیده «گزارش مورد» شامل مقدمه، معرفی مورد و کلید واژه‌ها است.
از اصطلاحات فهرست عناوین پزشکیMeSH) ) یا فهرست Index Medicus به آدرس (https://meshb-prev.nlm.nih.gov/search) استفاده کنید. نویسندگان باید مراقب باشند که چکیده، مطالب مقاله را به طور دقیق منعکس کند.
صفحه سوم به بعد (متن): شامل متن مقاله (تحقیقی، مروری، گزارش مورد) باشد.
صفحه مجزا (سپاسگزاری): ارائه شماره طرح تحقیقاتی و مرکز تأمین کننده بودجه برای مقالات پژوهشی در این قسمت لازم است.
صفحه مجزا (منابع): برای ذکر مراجع و منابع که بر اساس الگوی مجله (ادامه) تنظیم شده باشد.
صفحه مجزا (چکیده انگلیسی): چکیده انگلیسی دقیقاً معادل چکیده فارسی و حداکثر 250 کلمه باشد در انتهای آن در سطر مجزا کلید
واژه‌ها ذکر شود.
صفحات مجزا (جداول و نمودارها): هر جدول و یا نمودار در یک صفحه مجزا در نرم‌افزار WORD تایپ و به ترتیب استفاده در متن به صورت 1، 2 و 3 شماره‌گذاری شود. عنوان هر جدول در بالا و توضیحات آن با استفاده از علائم *، **، ، و ..... در پایین جدول آورده شود. از ارائه جدول و نمودارهایی که به اطلاعات آن‌ها در متن بطور کامل اشاره شده است اجتناب گردد. از ارسال جدولها یا نمودارها به صورت تصویر و شکل خودداری گردد.
صفحات مجزا (تصویرها): تصویرهای ارسالی باید دقیق، روشن و اصل باشند تعداد محدود تصویر همراه ذکر عنوان در زیر آن و با فرمت GIF و JPEGقابل قبول است. اطلاعات موجود در شکل‌ها یا نمودارها نباید به طور کاملاً مشابه در جدولها و یا متن مقاله ذکر شده باشند. تصور اشخاص بدون اجازه کتبی آن‌ها نباید قابل شناسایی باشد. عنوان هر تصویر در پایین آن آورده شود.
اصول کلی متن مقاله
- متن مقاله تحقیقی شامل: مقدمه، مواد و روش‌ها، یافته‌ها، بحث و نتیجهگیری باشد.
- متن مقاله مروری شامل: هدف، شرح مقاله، بحث و نتیجهگیری باشد. مقاله مروری صرفاً از نویسندگانی پذیرفته می‌شود که تسلط کافی در مورد موضوع مقاله را داشته و با ارجاع به تعداد قابل قبولی از مقالات منتشر شده ایشان پذیرفته می‌شود.
- متن گزارش مورد شامل: مقدمه، شرح مورد، بحث و نتیجهگیری باشد. گزارش مورد باید مستند، مختصر و دارای تعداد محدودی تصویر و تعداد معدودی منبع باشد.
- متن نامه به سردبیر شامل: حداکثر400 کلمه و در صورت لزوم یک شکل یا یک جدول و حداکثر پنج منبع باشد. نامه علمی که محتوای پژوهشی دارد، باید در بر گیرنده مواد و روش‌ها، یافته‌ها و نتیجهگیری باشد ولی تقسیم‌بندی عناوین در متن لازم نیست.
- نویسندگان اجازه دارند قسمت‌های طولانی مقاله خود را به زیر بخش‌هایی مانند: انتخاب بیمار، پرسش‌نامه، تحلیل آماری و ... تقسیم کنند.
شیوه نگارش اجزای مقاله:
مقدمه: این بخش باید هدف و منطق مطالعه را به طور خلاصه بیان کند. نیازی به مرور گسترده موضوع یا بیان نتایج مطالعه یا نتیجهگیری از آن باشد.
مواد و روش‌ها: این بخش باید شامل بیان دقیق روش کار یا انجام مشاهده یا آزمایش باشد. اگر از دستگاهی استفاده می‌شود، نام و آدرس سازنده آن باید در پرانتز آورده شود. اگر روش کار یک روش جا افتاده و ثابت شده است، ذکر مرجع ضروریست اما اگر روش جدید است، اطلاعات کافی نوشته شود تا نویسندگان دیگر هم قادر به انجام آن باشند. در صورت استفاده از دارو، باید نام کلی، دوز و روش تجویز آن ذکر شود. برای بیماران؛ بیان سن و جنس با میانگین سنی و انحراف معیار ضروریست. روش آماری باید ذکر شود و برنامه آماری رایانه مورد استفاده هم مشخص شود.
رهنمودهای اخلاقی: ملاحظات اخلاقی باید در بخش مواد و روش‌ها ذکر شود.
1) لطفاً اعلام شود كه رضایت آگاهانه از تمام شركت‌كنندگان انسانی بزرگسال و والدین یا سرپرستان قانونی افراد زیر سن قانونی گرفته شده است. کد اخلاق مطالعه که از مؤسسه یا دانشگاه مربوطه گرفته شده در این بخش ذکر گردد.
2) در متن نشان دهید که نگهداری و مراقبت از حیوانات آزمایشی مطابق با دستورالعمل‌های ملی بهداشت برای استفاده انسانی از حیوانات آزمایشگاهی دانشگاه یا مؤسسه آموزشی شما انجام شده است. تمام آزمایشات بالینی باید قبلاً در سایت ثبت آزمایشات بالینی ایران به نشانی www.IRCT.ir ثبت شوند و شماره ثبت آن‌ها باید در بخش «مواد و روش‌ها» ذکر شود.
یافته‌ها: این بخش باید به صورت متن، جدول و تصویر ارائه شود. محتوای جداول نباید در متن تکرار شود. در عوض، ممکن است به شماره جدول ارجاع داده شود. مقالات طولانی ممکن است برای روشن کردن مطالب خود به عناوین فرعی در برخی بخش‌ها (به ویژه بخش‌های نتایج و بحث) نیاز داشته باشند.
بحث: این بخش باید بر یافته‌های مطالعه حاضر و تغییرات یا شباهت‌های آن با سایر کارهای انجام شده در این زمینه توسط سایر نویسندگان تأکید کند. جزییات داده‌ها نباید دوباره در بحث تکرار شوند. بر جنبه‌های جدید و مهم مطالعه و نتیجه‌گیری‌های حاصل از آن‌ها تأکید کنید. در ابتدای این قسمت باید ذکر شود که آیا فرضیه صفر ذکر شده در مقاله صحیح است، نادرست است و یا نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود.
تعارض منافع: نویسندگان باید هرگونه تعارض منابع مالی و منافع احتمالی، مانند دریافت وجوه یا هزینه، یا دارا بودن سهام در سازمانی که ممکن است از طریق انتشار مقاله شما سود یا ضرر داشته باشد، تأیید و اعلام کنند. اعلام علاقه رقابتی منجر به رد مقاله نمی‌شود، اما لازم است که ما از آن آگاه شویم.
تقدیر و تشکر: در این بخش لازم است از همه مشارکت‌کنندگانی که معیارهای نویسندگی را ندارند، تشکر گردد. این موارد می‌توانند افرادی که کمک فنی یا نوشتاری کرده و یا مثلا مدیرانی باشند که فقط پشتیبانی کلی از مقاله داشته‌اند. منابع حمایت‌های مالی و مادی نیز باید ذکر شود.
جدولها: به تعداد محدود و با ذکر عنوان جدول در بالای آن ارسال شوند. از ارسال جدولها به صورت عکس یا تصویر خودداری شود. در صورت نیاز به ذکر توضیحات آن را در زیر جدول قرار دهید نه در عنوان.
تصویرها: باید به تعداد محدود، با کیفیت بالا و در صفحات جداگانه ارسال شوند. عنوان هر تصویر باید در زیر قرار بگیرد. داده‌های تکراری نباید همزمان در جدولها، شکل‌ها و متن ارائه شود.
اختصارات و نمادها: فقط از اختصارات استاندارد استفاده کنید. از استفاده از آن‌ها در عنوان و چکیده خودداری کنید. اصطلاح کاملی که نشان دهنده معنای کامل آن اختصار است؛ باید قبل از اولین استفاده از اختصار مربوطه در متن آورده شود.
منابع:
- منابع باید به ترتیب استفاده در متن شماره‌گذاری شده و شماره هر منبع داخل پرانتز () قرار گیرد.
- تمام منابع باید به زبان انگلیسی ذکر شوند. بنابراین منابع فارسی در صورت دارا بودن مشخصات کتابنامه‌ای انگلیسی، با استفاده از این مشخصات و در صورت نداشتن مشخصات کتابنامه‌ای انگلیسی، لازم است به زبان انگلیسی ترجمه و سپس در این بخش درج گردند.
- ذکر نام شش نویسنده اول الزامی است. چنان که تعداد نویسندگان مقاله از شش نفر بیشتر بود. پس از ذکر نام شش نفر اول، از عبارت “et al” استفاده شود.
- فقط حرف اول نام کوچک نویسنده(ها) نوشته شود.
شیوه نگارش فهرست منابع بر اساس الگوی ونکوور و مطابق نمونه‌های زیر باشد:
- منابع به صورت مجله
نام خانوادگی نویسنده (فصاله) حرف اول نام(.) عنوان مقاله(.) نام اختصاری مجله(فاصله) سال انتشار(:) دوره (شماره)(:) صفحات(.)
مثال:
Khademi A, Yazdizadeh M, Feizianfard M. Determination of the minimum instrumentation size for penetration of irrigates to the apical third of root canal systems. J Endod 2006; 32(5): 417-20.
- منابع به صورت کتاب
- در صورتی که نویسنده کل کتاب یک یا چند نفر باشد: نام خانوادگی نویسنده (فاصله) حرف اول نام(.) عنوان کتاب (.) نوبت چاپ (.) محل انتشار (:) ناشر(.) سال انتشار (:) صفحات(.) نام نویسندگان با علامت (،) از هم جدا شوند مثال:
Craig RG, Powers JM, Wataha JC. Dental material. 8th ed. St Louis: Mosby Co; 2004. p. 113-25.
- در صورتی که هر فصل کتاب توسط نویسندگان مختلفی نوشته شده باشد: نام خانوادگی نویسنده آن فصل (فاصله) حرف اول نام (.) عنوان فصل (.) در: (In) نام خانوادگی نویسنده(فاصله) حرف اول نام(.) عنوان کتاب(.) نوبت چاپ (.) محل انتشار (:) ناشر(.) سال انتشار (:) صفحات(.) مثال:
Ruddle CJ. Cleaning and shaping the root canal system. In: Cohen S, Burns RC. Pathways of the pulp. 8th ed. St Louis: Mosby Co.; 2002. p. 246-8.
- منابع به صورت پایان‌نامه
- نام خانوادگی نویسنده (فاصله) حرف اول نام(.) استاد راهنما (:) نام خانوادگی استاد راهنما (فاصله) نام(.) عنوان پایان‌نامه (.) مقطع پایان‌نامه (،) نام دانشکده (،) نام دانشگاه(.) سال انتشار.
مثال:
Torkan S. Supervising teacher: Mosharraf R. Evaluation of the fracture resistance of composite bridges reinforced with two types of pre-impregnated and non-impregnated fibers. Thesis for DDS. School of Dentistry, Isfahan University of Medical Sciences; 2008.
- منابع به صورت الکترونیکی
- مجله الکترونیکی روی اینترنت
نام خانوادگی نویسنده ( فاصله) نام(.) عنوان مقاله(.) نام اختصاری مجله الکترنیکی (فاصله .[Serial online] سال نشر (و ماه نشر در صورت لزوم) (؛) دوره (شماره) (:) شماره صفحات یا قاب‌ها (.) روز، ماه و سال دسترسی (:) آدرس اینترنتی دسترسی (Available from:)
مثال:
Mosharraf R, Hajian F. Occlusal morphotogy of the mandibular first and second premolars in Iranian adolescents. Inter J Dental Anthropol [Serial Online] 2004; 5: [3 Screens][ cited 2018 Feb 23]. Available from: https://journal.dentalanthropology.org/index.php/jda/article/view/153
- منابع به صورت صفحه وب
نام خانوادگی نویسنده (فاصله) نام] یا شرح پدید آور[ (.) عنوان(.) سال نشر در صورت دسترسی(:) ] شماره صفحات یا قاب‌ها[ ] روز، ماه و سال دسترسی (:)آدرس اینترنتی دسترسی (Available from:).
مثال:
Dentsply Co. Biopure(MTAD) Cleanser. [2 screens] [Cited 2006 Nov 26]. Available from: https://www.dentsplysirona.com/en-ca/products/endodontics/irrigation activation.html/Endodontics/Irrigation-&-Activation/Irrigants/BioPure-MTAD-Root-Canal-Cleanser/p/TUL-BP48R/c/1000241.html
حق چاپ (Copyright) و دسترسی آزاد (Open access): بر اساس توافق با نویسنده مقاله در موقع ارسال، «مجله دانشکده دندانپزشکی اصفهان» صاحب حق چاپ مقاله منتشر شده است. با این حال، این یک مجله دسترسی آزاد است که به این معنی است که تمام مطالب به طور رایگان و بدون هزینه برای کاربر یا مؤسسه وی در دسترس است. کاربران مجاز به خواندن، بارگیری، کپی، توزیع، چاپ، جستجو و یا پیوند دادن به متن کامل مقالات، یا استفاده از آن‌ها برای اهداف قانونی دیگر هستند، بدون این که از ناشر یا نویسنده اجازه بگیرند.
فرایند ارزیابی مقاله
- مقاله پس از ثبت در سایت مجله، اعلام وصول گردیده و پس از دریافت هزینه سابمیت و در صورت رعایت شدن اصول ساختاری، جهت بررسی علمی برای داوران ارسال خواهد شد. نتایج داوری در شورای نویسندگان بررسی شده و در صورت نیاز مقاله به اصلاحات، برای نویسنده مسؤول ارسال می‌گردد. مقالات پس از اصلاح و تأیید نهایی، به ترتیب تاریخ تأیید مقاله در مجله چاپ می‌شوند.
- مقالات کارآزمایی بالینی بایستی قبلا در سایت (www.IRCT.ir) ثبت و شماره ثبت آن‌ها در ابتدای مواد و روش‌های متن مقاله ذکر شده باشد.
- مقالات گزارش مورد لازم است دارای رضایتنامه و کد اخلاق باشند.
- مجله در قبول یا رد مقاله آزاد است و نیز حق ویرایش علمی و ادبی و در صورت نیاز خلاصه سازی مقاله را برای خود محفوظ می‌دارد. پس از ارسال مقاله، کلیه حقوق مترتب بر آن متعلق به مجله می‌باشد.
- مجله مسؤولیتی در قبال دعاوی بین نویسندگان و نیز درست بودن مرتبه علمی نویسندگان را بر عهده نخواهد گرفت. همچنین صحت و سقم مطالب درج شده در مقاله به عهده تمامی نویسنده (ها) می‌باشد.
- پس از ورود مقاله به مرحله نهایی (چک رفرنس) امکان انصراف نویسنده (گان) از انتشار مقاله وجود ندارد.
- پس از تأیید نسخه صفحه‌بندی شده توسط نویسنده مسؤول، امکان تغییر در تعداد یا ترتیب نام نویسندگان مقاله وجود ندارد.
نشانی: اصفهان، خیابان هزار جریب، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی استان اصفهان، دانشکده دندانپزشکی، دفتر مجله دانشکده دندانپزشکی.
کد پستی:72461-81746
تلفن: 37925523-031
نمابر:36687080-031
Email: jids@dnt.mui.ac.ir
